İSTANBUL, (DHA)- ULUSLARARASI Sivil Toplum Koordinasyon Derneği (USKOM) ve İnsan Hak ve Hürriyetleri İnsani Yardım Vakfı koordinatörlüğünde 19 Ekim’de İstanbul'da ‘Uluslararası Balkan Romanları Forumu’ gerçekleşmişti. Düzenlenen foruma 10 farklı ülkeden 26 farklı temsilci katıldı. Forumda Balkan ve Avrupa coğrafyasında yaşayan Romanların karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri, kültürel mirasın korunması için yapılabilecek çalışmalar, Romanların haklarının korunması için atılabilecek adımlar ile eğitim, kültür, sanat ve siyaset alanlarında iş birliği projelerinin geliştirilmesi gibi konular ele alındı. Düzenlenen Uluslararası Balkan Romanları Forumu’nda alınan kararlar neticesinde sonuç bildirgesi yayınlandı.
Yapılan forumda Balkanlar ve Avrupa’da 11 ile 18 milyon arası Roman vatandaşın yaşadığı belirtilirken, katılımcılar Romanların başta eğitim, ayrımcılık, işsizlik ve yoksulluk olmak üzere karşılaştıkları zorluklardan bahsetti. Belirlenen temel problemler üzerine çözüm önerileri sunuldu.
Gerçekleştirilen forumda Balkan ve Avrupa’da yaşayan Romanların temel sorunları şu şekilde belirlendi:
Ayrımcılık: Roman topluluğu yaşadıkları toplumlarda kötü muamele, önyargı, ayrımcılık ve dışlayıcılığa maruz kalmaktadır.
Anayasal Sorunlar: Birçok ülkede Roman topluluğu etnik bir azınlık olarak tanınmamaktadır.
Siyasi Temsiliyet ve Katılım: Roman topluluğunun genellikle devlet ve karar alma kurumlarında çok az temsili vardır ve bu da onların sorunlarının etkili bir şekilde çözülmesini engellemektedir.
Eğitim: Roman çocukların birçoğu okula devam edemiyor. Okuma yazma sorunu var. Okullarda ayrımcılık ve dışlayıcılık eğitime engel oluyor. Ancak ekonomik koşullar da Roman çocukların okulu terk etmesi için önemli bir neden. Kış mevsiminde okula uygun kıyafet bulunamaması, çoğu durumda okulu bırakmaya neden olan faktörlerden biridir. Roman topluluğun yüksek öğrenime erişimi neredeyse hiç yoktur.
Yoksulluk: Roman topluluğun en kronik sorunlarının başında yoksulluk gelmektedir. Kalıcı çözüm önerilerinin bulunması gerekiyor.
İşsizlik: Çoğunlukla bu topluluğun üyeleri kayıt dışı sektörlerde çalışmakta ve ayrımcılık ile vasıf eksikliği nedeniyle kayıtlı işgücü piyasasına girmekte zorluklarla karşılaşmaktadır. Eşit olmayan ücretler de diğer bir sorunu teşkil ediyor.
Sağlık: Roman topluluğu yaşadığı ülkede, nüfusa oranla daha düşük yaşam kalitesi sürdürmekte. Roman vatandaşlarının yaşam süreleri bazı yerlerde 10 yıl kadar daha kısa. Bu durumu belirleyen nedenler arasında tıbbi bilgi eksikliği, tıbbi hizmetlerin yetersizliği, tıbbi hizmetlere ulaşmanın zorluğu, gelir düşüklüğü ve yaşam koşullarının kötü olması yer alıyor. Çoğunlukla topluluk üyelerinin sağlık sigortası yoktur ve sağlık sistemiyle ciddi zorluklar yaşamaktadırlar.
Barınma: Balkanlar’da barınma sorunu yaşayan en önemli topluluk Romanlardır. İç içe geçmiş gettolaşan mahallelerde yaşayan Roman topluluğu aynı zamanda kalabalık aile ortamlarında yaşamını sürdürmektedir.
Kamu hizmetlerinden faydalanamama: Romanlar genellikle su, elektrik veya gaz gibi kamu hizmetlerine yeterli erişime sahip değildir.
Kadın: Kadınların büyük çoğunluğu ev hanımıdır; meslekleri olmadığı için işgücü piyasasına entegrasyon şansları düşüktür. Roman toplumunun en önemli sorunu kadının topluma kazandırılmasıdır. Eğitimden sağlığa kadar kadının entegrasyonu olmadan Roman topluluğu gelişim gösteremez.
Hijyen: Uygun olmayan kişisel hijyen koşullarının yanı sıra ortak yaşam alanını paylaşan çok sayıda aile üyesi, kötü ekonomik koşullar nedeniyle hijyenin sağlanamamasından ötürü, sağlık açısından tehdit altındadır.
Mülkiyet: Şehirlerin merkezinde, gecekonduda yaşayan Romanların tapu ile ilgili sorunları vardır. Topluluğun pek çok üyesinin yaşadığı ev veya arazilere ilişkin uygun mülkiyet belgeleri yoktur. Çoğu zaman bu mülkler, inşaat izni veya tapu olmaksızın kamu veya özel arazi üzerine gayri resmi yerleşimler olarak inşa edilmiştir.
Forumda belirlenen sorunlara ilişkin şu çözüm önerileri kararlaştırıldı:
“Eğitimde eşitlik ve burs fırsatları, özellikle yükseköğrenim için yeni olanaklar ve fırsatlar.
Siyasette temsiliyet, karar alma mekanizmalarında aktif katılımını sağlayacak yeni yasal düzenlemeler.
Roman topluluğunun anlatılması için yeni bir medya dilinin geliştirilmesi, ayrımcılığa karşı platformların kurulması ve Roman kültürünü olumlu anlamda tasvir edecek projelerin geliştirilmesi.
Sosyal dayanışmayı güçlendirecek kapsayıcı programların geliştirilmesi.
Roman bilimsel araştırmaları için enstitülerin kurulması.
Roman kültürü ve toplumuna yönelik bütçelerin arttırılması.
Balkan ülkelerinde yapılan çalışmaları ve fonları koordine edecek bir koordinasyon ofisinin kurulması.
Romanlardan oluşacak bir hukuk danışma organının kurulması.
‘Antisemitizm’ benzeri ve Roman topluluğun uğradığı ayrımcılığı sembolize eden uluslararası toplumun kabul edeceği bir kavramın inşası ve tanıtımı.”
Toplantı sonrasında bir sonraki Roman forumunun Kuzey Makedonya’da Romanların ‘Eğitim, Okullaşma Sorunu’ başlığı altında gerçekleşmesi kararı alındı.
